Nasiona amarantusa są produktem bez glutenu, przez co stanowią znakomitą alternatywę dla zbóż w schorzeniach takich jak celiakia (alergia na gluten) czy nietolerancja glutenu. Korzyści wynikające z jego spożycia oraz wysoka zawartość składników odżywczych sprawiły, że jest on zaliczany do grupy żywności określanej mianem „superfoods”.
Amarantus (nazywany także szarłatem) jest pochodzącą z Ameryki Środkowej rośliną uprawną. Zamieszkujące tamtejsze rejony plemiona, jako pierwsze doceniły jego prozdrowotne właściwości. Spożywany w formie placków, przed ciężkimi walkami szarłat miał zapewnić siłę i tym samym wygrany pojedynek. W Europie, do której trafił na przełomie XVI i XVII, początkowo uznany został za chwast, dopiero później znalazł zastosowanie jako roślina użytkowa. W Polsce rozpowszechniony został w latach 90. XX w., jednakże stosunkowo niedawno zaczęto doceniać jego prozdrowotne właściwości. Amarantus charakteryzuje się wysoką wartością odżywczą, którą przewyższa powszechnie spożywane zboża.
Nie tylko dla bezglutenowców
Amarantus obfituje w żelazo, magnez, wapń oraz witaminy z grupy B. Nieprawidłowo skomponowana dieta bezglutenowa sprzyja niedoborom niektórych witamin i składników mineralnych, dlatego osoby stosujące taki rodzaj żywienia (celiakia, nietolerancja glutenu) mogą odnieść znamienne korzyści z włączenia szarłatu do swojego jadłospisu. Nasiona amarantusa charakteryzują się większą, w porównaniu do innych zbóż zawartością białka. Zawiera ono wszystkie aminokwasy, których organizm nie jest w stanie wytworzyć sam (lizyna, tryptofan, metionina, cysteina). Nasiona przez delikatną strukturę i wysoką wartość biologiczną białka polecane są w żywieniu dzieci oraz osób starszych. Duża zawartość składników o charakterze antyoksydacyjnym (witaminy C oraz E, skwalen) zapobiega powstawaniu wolnych rodników, chroniąc organizm przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi. Właściwości te sprawiają, że nasiona amarantusa mogą być wykorzystywane w profilaktyce wielu chorób cywilizacyjnych. Zawarty w nasionach tłuszcz stanowią głównie przyjazne sercu niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Bioaktywne fitosterole wykazują właściwości przeciwnowotworowe oraz pozytywnie wpływają na gospodarkę lipidową. Potwierdzają to liczne badania, w których wykazano wynikające ze spożycia amarantusa obniżenie stężenia cholesterolu całkowitego, cholesterolu frakcji LDL (tzw. ,,złego” cholesterolu) oraz triglicerydów. Dieta bezglutenowa, przez ograniczenie spożycia zbóż charakteryzuje się niższą zawartością włókna pokarmowego (błonnika). Szarłat zawiera błonnik w ilości większej w porównaniu z ilością występującą w najczęściej jadanych zbożach.
Amarantus w kuchni
Nasiona amarantusa zalicza się do atrakcyjnych żywieniowo produktów nie tylko ze względu na liczne walory zdrowotne. Przez właściwości technologiczne i łagodny smak znajdują szerokie zastosowanie w produktach spożywczych. Mąka z szarłatu wpływa na strukturę oraz miękkość wypieków. Właściwość tę możemy wykorzystać przy produkcji wypieków bez glutenu – chleba, bułek oraz ciast. Amarantus ekstrudowany (popping) dodany do jogurtu z owocami będzie stanowił szybką i pożywną przekąskę. Możemy go dodawać również do sałatek, deserów lub mleka. Ugotowane nasiona mogą być alternatywą dla owsianki – doskonale komponują się ze słodkimi dodatkami takimi jak owoce, miód czy daktyle. W sklepach możemy dostać produkty z amarantusa np. ciasteczka, musli, płatki, a nawet olej.
Agnieszka Kopacz, dietetyk